کتاب نظارت و رهبری آموزشی از ارل دی گلیکمن ،استفن پی گوردون و ژوویتام راس گوردون (1391)-زینب سرخ شه

بسمه تعالی

استاد گرامی : دکتر بختیاری                     موضوع : کتاب نظارت و رهبری آموزشی                         دانشجو : زینب سرخ شهان

مقدمه :

                 در اینجا می خواهم در مورد کتاب نظارت و رهبری آموزشی رویکردی تحولی از کارل دی .گلیکمن و استفن پی . گوردون و ژوویتا ام .راس گوردون ترجمه دکتر مورکانی و دکتر ابوالقاسمی توضیح دهم این کتاب دارای 5 بخش و 15 فصل می باشد که خلاصه ای از فصل 11 را بیان می کنم .

کمک مستقیم به معلمان

       در این کتاب بخشی که مطرح است ، اینکه کسی باید مسئولیت عمل نظارتی بر کمک مستقیم را برعهده بگیرد تا به این ترتیب اطمینان حاصل شود که معلمان بازخورد یافته ، تنها گذاشته نمی شوند و به عنوان بخشی از کادر آموزشی مشارکت داده می شوند.

     پژوهش های که دورنباش و اسکات و ناتریلو انجام داده انند نشان می دهد معلمانی که بیشترین بازخورد کلاس را دریافت می کنند ، به میزان   بیشتری از تدریس خشنود می شوند.

      پژوهش های دیگر حاکی از آن است که معلمان نیازمند به کمک د وهله اول از معلمان همکار و در مرحله بعدی از ناظر و کادر مدیریتی مدرسه مکم می خواهند.

کمک مستقیم به معلمان یکی از عناصر حیاتی مدرسه موفق است .

نظارت بالینی هم یک مفهوم و هم ساختار است .

- مدل نظارت بالینی 9 ویژگی به عنوان مفهوم دارد:

1)تکنولوژی برای بهبود آموزش است .

2)مداخله آزاد و فرایند آموزشی است .

3) هدف گر است و نیازهای مدرسه را بانیازهای رشد شخصی کسانی که برای مدرسه کار می کنند تلفیق می کند.

4)بر رابطه کاری و حرفه ای بین معلمان و ناظران مبتنی است .

5)نیاز به سطح بالایی از اعتماد دو طرفه دارد که در فهم ، پشتیبانی و تعهد برای رشد منعکس می شود.

6)در حالی که سیستماتیک است ، نیاز به روش شناختی با تغییر مکرر و انعطاف پذیر دارد.

7)تنش سازنده درستی برای پیوند میان واقعیت و ایده آل پدید می آورد.

8)بر این فرض است که ناظر مطالب بسیاری در مورد تحلیل آموزش و یادگیری و نیز تعامل انسانی سازنده می داند.

9)نیاز به کار آموزی پیش از خدمت (برای ناظران ، به ویژه در تکنیک های مشاهده) ونیز انعکاس مستمر و ضمن خدمت بر شیوه های تاثیر گذار دارد.

- ساختار نظارت بالینی 5 گام متوالی دارد:

1)مصاحبه اولیه با معلم                     2)مشاهده کلاس                3)تحلیل و تفسیر مشاهدات و تعیین روش کنفرانس (مصاحبه)

4)مصاحبه پایانی با معلم                    5) نقد چهار گام قبلی

-مقایسه نظارت بالینی با ارزشیابی معلم

     نظارت بالینی با ارزشیابی تکوینی سازگار است و نوعی کمک غیر قضاوتی ارائه می دهد . هدف آن بهبود آموزش معلم است .

    نظارت بالینی در عمل شامل ارزشیابی تکوینی اما فراتر از آن است زیرا معلم را در طراحی و اجرای یک نقشه عملی برای تحقق هدف های بهبود آموزش یاری می کند.

-تلفیق نظارت بالینی و نظارت تحولی

     چهارروند ارتباطی نظارت تحولی (کنترل دستوری - اطلاعات دستوری- مشارکتی یا غیر دستوری) است که همگی با مدل بالینی سازگارند از شیده اطلاعاتی دستوری ، ناظر می تواند دو یا سه کانون مشاهده و روش های جمع آوری اطلاعاتی در مصاحبه اولیه را پیشنهاد و توصیف کند و از معلم بخواهد از بین گزینه های آماده شده انتخاب کند . ناظر و معلم که در مصاحبه اولیه مشارکتی دخالت دارند می تواند راهکارهای مشاهده را مد نظر قراردهندونوعی روش جمع آوری  داده ها و تمرکز مشاهدات را که دو طرف با آن موافق اند را انتخاب کند.

     در مصاحبه نهایی مشارکتی ، ناظر و معلم می توانند همزمان مسئولیت تصمیم گیری را برعهده بگیرند .زیرا آنها یک طرح عملی را برای بهسازی آموزش ایجاد می کنند . ناظر با استفاده از رفتارهای غیر دستوری در مصاحبه اولیه می تواند از معلم بخواهد که مشاهده را انتخاب کند و کار معلم را در انتخاب تحلیل کند. در مصاحبه نهایی همچنان که معلم طرح بهبود خود را طراحی می کند ف ناظر آن را توصیف ، تشویق و منعکس خواهد کرد.

- مربیگری همتایان

     در حالت طبیعی معلمان برای کمک گیری بیشتر به یکدیگر تکیه می کنند تا به ناظر با توجه به طرح مسئولیت های گسترده برای معلمان ، معلمان راهنما ، معلمان استاد ، مدیرگروه ها ، رهبران تیم ها زمان و منابع کمک به همکار افزایش یافته است . اگر معلمان در مهارت های مشاهده روش نظارت بالینی دارای مهارت شوند ، ناظر می تواند نقش شفاف سازی ، آموزش دهنده ،برنامه ریز و برطرف کننده مشکلات را داشته باشد .

به کارگیری از معلمان برای کمک به دیگر همکارانشان طی نظارت بالینی مربیگری همتا نامیده می شود .

هدف: قبل از آغاز برنامه مربیگری همتایان ، شفاف سازی هدف یا اهداف لازم است . اگر هدف درونی نداشته باشد مسلما میر لازم و مشخصی برای آموزش ، زمان بندی و رفع مشکلات در موقعیت ها را ندارد. اگر هدفی نداشته باشد معلمان با اراده از انجام فعالیت های لذت بخش ، خشنود می شوند اما در مورد اجرا و پایان کار ، احساس خوشابندی نخواهند داشت.

- آماده سازی :

آماده سازی معلمان قبل از اجرا :

 1)فهم هدف و رویه های مربیگری همتا             

2)انجام مصاحبه اولیه برای تعیین نقطه تمرکز مشاهدات

3)اجرا و تحلیل یک مشاهده برای تمایز بین رویدادها ی تفسیر شده و مشاهده کلاس

4)اجرای دو مصاحبه نهایی باشیوه های مختلف برای توسعه برنامه های عملی

-زمان بندی

     برنامه مربیگری همتایان نیاز به زمان اضافی دارد. این برنامه باید داوطلبانه باشد . زمانی مشارکت معلمان بیشتر می شود که ناظر بتواند زمانی را برای مربیگری همتایان در طی ساعت مدرسه در نظر بگیرد مثلا : به صورت تیم هایی که برنامه و ساعت ناهار مشابهی دارند . امکان برگزاری مصاحبه های اولیه و نهایی را در طول مدرسه پدید می آورد.

    معلمان باید به گونه ای سامان دهی شوند که در کنار یکدیگر احساس آرامش و راحتی کنند و هیچ الزامی ندارند که در سطح یکسانی از تجربه و قابلیت قرار بگیرند . گذاشتن معلمان با تجربه در کنار معلمان تازه کار - معلمان ارشد تر در کنار معلمان معمولی - معلمان معمولی کنار معلمان ضعیف

رفع مشکل

      سومین مرحله در شکل گیری مربیگری همتا ، نظارت نزدیک بر پیشرفت همکار است . ناظر باید به عنوان فردی مرجع در دسترس تیم های همکار قرار داشته باشد . او باید درنشست های هفتگی معلمان ، باید حضور داشته باشد و از همکاران بخواهد در مورد پیشرفت گروهشان بنویسند. ناظر باید مطمئن باشد کتاب ها ، ویدئوها وروش ها یا ابزارهای مشاهده فهرست بندی شده اند در کتابخانه تخصصی در اختیار معلمان قرار دارند. در این مرحله ناظر قادر به تعیین هدف ، آموزش ، زمان بندی و رفع ایراد است برننامه مربیگری همتا را می توان اجرا کرد.

- انواع دیگر کمک های مستقیم :

1) تدریس نمایشی

2)تدریس مشترک

3)کمک با منابع و مواد

4)کمک در زمینه سنجش دانش آموز

5) حل مسئله

6) ارشاد

- فراسوی کمک فنی : بهبود فرهنگ کلاس

      بخش زیادی از کمک ها ی مستقیم به منظور بهبود آموزش و مهارت معلمان و حل مشکلات آموزشی صورت می گیرد کمک مستقیم به معلم می تواند کمک کند تا برمینای هدف های اخلاقی و دموکراتیک به اهداف عمیق تر دست یابند کلاس را می توان به عنوان جهانی کوچک از یک فرهنگ بزرگ و به عنوان انتقال دهنده فرهنگ شمرد .با مدل سازی و ترغیب به رعایت ارزش های اخلاقی دموکراتیک در کلاس ، معلم می تواند جامعه ای اخلاقی و دموکراتیک را بپروراند.

نتیجه گیری :

          با توجه به این فصل به این نتیجه می رسیم که باید به معلمان کمک مستقیم کرد از طرف ناظر یا معلمان هم گروه خود در ساعات مدرسه (مربیگری همتا) تا وضع آموزش بهبود یابد و معلم نیز انگیره کافی برای انجام فعالیت های کلاسی داشته باشد  با توجه به روش های گفته شده در اینجا باید ناظر کمک کند که روش های کمک مستقیم به معلم صورت گیرد

منبع :

کارل دی  گلیکمن ،استفن پی گوردون و ژوویتام راس گوردون (1391)، نظارت ورهبری آموزشی، ترجمه غلامرضا شمس مورکانی و محمود ابوالقاسمی ، دانشگاه شهید بهشتی ، فصل 11